Ομιλία του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου κ. Αθανάσιου Ορφανίδη σε συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση της Ετήσιας Έκθεσης της Τράπεζας για το έτος 2011  02/05/2012 Θα ήθελα, προτού προχωρήσω στην παρουσίαση της Ετήσιας Έκθεσης για το 2011, να ευχαριστήσω το προσωπικό της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ) για τη σκληρή δουλειά και τον επαγγελματισμό που επέδειξαν κατά την διάρκεια της πενταετούς θητείας μου στη θέση του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας και να εκφράσω την ικανοποίησή μου για το σημαντικό έργο που μαζί έχουμε επιτελέσει. Με βάση τις οικονομικές εξελίξεις και τα δεδομένα που αναλύονται στην Έκθεση, η πορεία ανάκαμψης που παρουσίασε η κυπριακή οικονομία κατά το πρώτο εξάμηνο του 2011 διακόπηκε το δεύτερο εξάμηνο του έτους εξαιτίας κυρίως της καταστροφής του ηλεκτροπαραγωγικού σταθμού στο Βασιλικό τον Ιούλιο του 2011 και των συνεπειών της. Επιπρόσθετα, αρνητικές για τον τόπο μας ήταν και οι διεθνείς οικονομικές και χρηματοοικονομικές εξελίξεις, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπως και οι επιδράσεις στις κυπριακές τράπεζες από την απομείωση του ελληνικού χρέους. Συνολικά το 2011 η εγχώρια οικονομία κατέγραψε οριακή ανάπτυξη της τάξης του 0,5% σε σχέση με αύξηση 1,1% το 2010, η δε ανεργία συνέχισε να παρουσιάζει ανησυχητική ανοδική τάση και μέχρι τον Δεκέμβριο του χρόνου, η εποχιακά διορθωμένη εναρμονισμένη ανεργία έφτασε στα ιστορικά πρωτόγνωρα επίπεδα του 9,4% ενώ εξακολουθεί να αυξάνεται και τους πρώτους μήνες του 2012. Παράλληλα, κατά την εν λόγω περίοδο οι συνέπειες από το διευρυμένο δημοσιονομικό έλλειμμα αυξήθηκαν σημαντικά, ενώ ο κύκλος υποβαθμίσεων στον οποίο έχει περιέλθει η κυπριακή οικονομία δημιουργεί, δυστυχώς, νέους κινδύνους για την εγχώρια ανάπτυξη και τις προοπτικές ανάκαμψης της χώρας μας. Πώς όμως φτάσαμε σε αυτό το δύσκολο για την οικονομία μας σημείο; Η απάντηση είναι προφανής: παρά τη διαφαινόμενη σοβαρή επιδείνωση της δημοσιονομικής κατάστασης την περίοδο 2008-2010, δεν λήφθηκαν έγκαιρα τα απαραίτητα μέτρα όπως έπρεπε. Δυστυχώς, ενώ ήταν γνωστό ότι η κατάσταση ήταν κρίσιμη, δεν λήφθηκαν τα απαραίτητα μέτρα ούτε τους πρώτους μήνες του 2011 με αποτέλεσμα τον Μάιο , η Δημοκρατία να αποκλειστεί από τις διεθνείς αγορές. Από τότε η οικονομία μας βρίσκεται σε μια οριακή κατάσταση. Ο αποκλεισμός από τις διεθνείς αγορές δημιούργησε και εξακολουθεί να δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα: Ανέβασε τα επιτόκια δανεισμού στην εγχώρια αγορά πλήττοντας την ανάπτυξη και αυξάνοντας την ανεργία. Επιπλέον, άσκησε τρομακτική πίεση στον τραπεζικό τομέα αφού αύξησε σημαντικά το κόστος χρηματοδότησης και άντλησης κεφαλαίων, τοποθετώντας τον τραπεζικό τομέα σε πρωτοφανή κίνδυνο και καθιστώντας τον επιρρεπή σε αρνητικές εξωτερικές εξελίξεις. Μετά τον ανασχηματισμό του Υπουργικού Συμβουλίου τον Αύγουστο του 2011, η οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης άλλαξε κατεύθυνση με αποτέλεσμα μέχρι το τέλος του έτους να ληφθούν ουσιαστικά μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης. Εντούτοις, τα μέτρα δεν ήταν αρκετά για να αποκαταστήσουν την εμπιστοσύνη των αγορών στην Κυβέρνηση, με αποτέλεσμα μέχρι σήμερα η Κύπρος να είναι ακόμη αποκλεισμένη. Σε ό,τι αφορά τον τραπεζικό τομέα, η αδυναμία της Κυβέρνησης από τον Μάιο του 2011 να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της δημιούργησε διεθνώς αμφιβολίες για την ικανότητά της να στηρίξει τις τράπεζες σε περίπτωση ανάγκης. Έτσι, όταν οι Ευρωπαίοι ηγέτες αποφάσισαν την απομοίωση του ελληνικού χρέους στις 21 Ιουλίου και 26 Οκτωβρίου του 2011, η οποία έπληξε τα κεφάλαια των τραπεζών στην Ευρώπη, τόσο οι τράπεζες όσο και η Κυβέρνηση μπήκαν στον αρνητικό φαύλο κύκλο που βρισκόμαστε μέχρι σήμερα. Σε ό,τι αφορά τα αποτελέσματα της ΚΤΚ, κατά τη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας έχουμε ενδυναμώσει με πολλούς τρόπους την Τράπεζα στο πρότυπο άλλων κεντρικών τραπεζών του ευρωσυστήματος αλλά και της ΕΚΤ. Καταστήσαμε έτσι την ΚΤΚ έναν πιο ισχυρό οργανισμό εν μέσω της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης με δυνατά οχυρώματα και οικονομικά μαξιλάρια. Η οικονομική ενδυνάμωση της ΚΤΚ κρίθηκε αναγκαία λόγω των αυξημένων κινδύνων που πηγάζουν λόγω της κρίσης από τον πιστωτικό κίνδυνο των αντισυμβαλλομένων όσο και από τον μεγαλύτερο όγκο των πράξεων νομισματικής πολιτικής του ευρωσυστήματος. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι οι εθνικές κεντρικές τράπεζες του ευρωσυστήματος είναι ιδιαίτερα προσεκτικές και συντηρητικές όσον αφορά τα στοιχεία που αγοράζουν ή και αποδέχονται ως ασφάλεια για πράξεις νομισματικής πολιτικής. Πιο αναλυτικά, η κερδοφορία της Τράπεζας πριν από την ενίσχυση των προβλέψεων και τις μεταφορές στα αποθεματικά ήταν 66,6 εκατ. ευρώ. Το 2011 αυξήσαμε τις προβλέψεις για γενικούς κινδύνους κατά 25 εκατ. ευρώ, ανεβάζοντας τη συνολική πρόβλεψη στα 100 εκατ. ευρώ, ενώ αυξήσαμε και το κεφάλαιο της Τράπεζας κατά 30 εκατ. ευρώ, στα 90 εκατ. ευρώ. Συνολικά τα τελευταία πέντε χρόνια το κεφάλαιο της Τράπεζας αυξήθηκε κατά 250% (από 25,6 εκατ. ευρώ σε 90 εκατ. ευρώ), τα αποθεματικά κατά 71% (από 34 εκατ. ευρώ σε 58 εκατ. ευρώ) ενώ καθιερώσαμε προβλέψεις για αντιμετώπιση γενικών κινδύνων οι οποίες από ανύπαρκτες το τέλος του 2006 ανήλθαν, μέχρι το τέλος του 2011, σε 100 εκατ. ευρώ. Με άλλα λόγια, το συνολικό κεφάλαιο, τα αποθεματικά και οι προβλέψεις έχουν αυξηθεί περισσότερο από τέσσερις φορές, σε 248,1 εκατ. ευρώ από 59,6 εκατ. ευρώ. Τα συνολικά κέρδη της πενταετίας διαμορφώθηκαν σε 260 εκατ. ευρώ με μέσο όρο 52 εκατ. ευρώ. Τα συνολικά οικονομικά μαξιλάρια της τράπεζας διαμορφώθηκαν στο τέλος της πενταετίας σε 800 εκατ. ευρώ, σε σύγκριση με 350 εκατ. ευρώ στις αρχές του 2007, μετά φυσικά και τη διανομή 133,8 εκατ. ευρώ στην Κυβέρνηση. Θα ήθελα να επισημάνω ότι με την ένταξη μας στο ευρωσύστημα οι υποχρεώσεις της Τράπεζας έχουν αυξηθεί σημαντικά με αποτέλεσμα να απαιτούνται περισσότερες ώρες εργασίας. Παρ’ όλα αυτά, όχι μόνο δεν αυξήσαμε το ανθρώπινο δυναμικό αλλά αντίθετα σήμερα υπάρχει ελαφριά μείωση σε σχέση με πριν από πέντε χρόνια, γεγονός που υποδηλοί αύξηση της παραγωγικότητας. Συγκεκριμένα, στο τέλος της θητείας μου το προσωπικό αριθμεί 333 άτομα, από τους οποίους οι 325 είναι μόνιμοι υπάλληλοι. Το προσωπικό της ΚΤΚ είναι επιστημονικά καταρτισμένο και κατά γενική ομολογία ψηλού επιπέδου. Αυτό οφείλεται στην πιστή εφαρμογή ενός αξιοζήλευτου αξιοκρατικού συστήματος προσλήψεων το οποίο έχουμε εμπεδώσει και εφαρμόζουμε πιστά. Η ανεξαρτησία του συστήματος και η αξιολόγηση των προσλήψεων στη βάση καθαρά τεχνοκρατικής κατάρτισης θα πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού. Η μείωση του προσωπικού συνάδει και με τη γενικότερη προσπάθεια που επιβάλλεται να γίνεται και στην ευρύτερη δημόσια υπηρεσία για περιορισμό του μεγέθους της. Επαναλαμβάνω ότι ο τόπος μας βρίσκεται σήμερα ενώπιον πρωτοφανών προκλήσεων. Ο αρνητικός φαύλος κύκλος που δημιουργήθηκε με την αρνητική αλληλεπίδραση μεταξύ δημοσίων οικονομικών και τραπεζών πρέπει να σπάσει. Ειδικότερα για τις τράπεζες αισιοδοξώ ότι, εάν συνεχιστούν με το σωστό τρόπο οι λεπτοί χειρισμοί στους οποίους προβαίνουν τους τελευταίους λίγους μήνες με στενότατη συνεργασία το Υπουργείο Οικονομικών και η ΚΤΚ, αυτή η πρόκληση θα αντιμετωπιστεί με επιτυχία. Σχετικά με το βαθύτερο πρόβλημα των δημοσίων οικονομικών και των επιβαλλόμενων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αυτές επιβάλλεται να ενισχυθούν κα να εντατικοποιηθούν. Εύχομαι στον Υπουργό Οικονομικών καλή επιτυχία στις προσπάθειές του οι οποίες γίνονται κάτω από αντίξοες συνθήκες. Τονίζω ότι όσα πετύχαμε τις τελευταίες δεκαετίες ως χώρα βρίσκονται , δυστυχώς, υπό αμφισβήτηση. Αν αποτύχουμε και αυτή τη φορά να κάνουμε τις σωστές κινήσεις, τότε η Κύπρος θα οδηγηθεί αναπόφευκτα σε περιπέτειες με σημαντικότατες οικονομικές επιπτώσεις για το μέλλον μας και το μέλλον των παιδιών μας. Κλείνοντας , θα ήθελα και πάλι να ευχαριστήσω το προσωπικό της ΚΤΚ. Η συνεργασία τους ήταν για μένα πολύτιμη. Ευχαριστώ επίσης τους κοινωνικούς εταίρους με τους οποίους κατά τη διάρκεια της θητείας μου είχα στενή συνεργασία. Ευχαριστώ, τέλος, και εσάς, τους λειτουργούς του Τύπου, ασχέτως εάν δεν συμφωνούσα πάντοτε μαζί σας. Πίστευα και πιστεύω ότι ο δικός σας ρόλος είναι καθοριστικός για τη λειτουργία μιας Δημοκρατίας.