Εισαγωγική τοποθέτηση του Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου κ. Αθανάσιου Ορφανίδη στη σημερινή συνάντηση της Συμβουλευτικής Οικονομικής Επιτροπής
02/02/2011
Θέλω κατ’ αρχάς να εκφράσω την ικανοποίησή μου για την πραγματοποίηση της σημερινής συνάντησης της Συμβουλευτικής Οικονομικής Επιτροπής. Κατά το διάστημα που μεσολάβησε από την τελευταία μας συνάντηση του Νοεμβρίου του 2009 συντελέστηκαν σημαντικές οικονομικές εξελίξεις στη χώρα μας αλλά και στη ζώνη του ευρώ.
Στην Κύπρο διαφάνηκε αρχικά χειροτέρευση της οικονομίας, αλλά κατά τη διάρκεια του 2010 η οικονομική ύφεση άρχισε να υποχωρεί και παρατηρείται κάποια ανάκαμψη η οποία, δυστυχώς όμως, δεν είναι ακόμα αρκετή για να περιορίσει την αυξημένη ανεργία. Στη ζώνη του ευρώ η ύφεση του 2009 μετεξελίχθηκε σε δημοσιονομική κρίση κατά το 2010 σε ορισμένες χώρες, με αποτέλεσμα δύο από αυτές να απολέσουν την εμπιστοσύνη των αγορών και να προσφύγουν στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης που δημιουργήθηκε. Εξαιτίας της κατάστασης αυτής, οι αγορές έχουν γίνει ιδιαίτερα ευαίσθητες και απαιτητικές σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά προβλήματα σε συγκεκριμένες χώρες της ευρωζώνης, όπου τα δημόσια οικονομικά δεν βρίσκονται πάνω σε στέρεα βάση, οδηγώντας τα αντίστοιχα επιτόκια για χρηματοδότηση του δημόσιου χρέους σε ψηλά επίπεδα.
Η σοβαρή δημοσιονομική επιδείνωση, που είχε ήδη αρχίσει να διαφαίνεται και στην Κύπρο, είχε επισημανθεί με ιδιαίτερη ανησυχία και στην προηγούμενη συνάντησή μας του Νοεμβρίου του 2009. Το πρόβλημα έχει δημιουργηθεί λόγω υπέρμετρης αύξησης των κρατικών δαπανών. Ενδεικτικά, αναφέρω ότι, ενώ η αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ κατά την περίοδο 2008-2010 ήταν περίπου 10%, η αντίστοιχη αύξηση των δημόσιων δαπανών ήταν περίπου 20%.
Οι πιο πάνω διαπιστώσεις οδήγησαν τελικά, κατά τη χρονιά που πέρασε, στην κατανόηση από όλους ότι το καλό του τόπου απαιτεί ριζικές διαρθρωτικές αλλαγές και ουσιαστική μακροπρόθεσμη βελτίωση της δημοσιονομικής μας κατάστασης. Κατά τη διάρκεια του 2010 συζητήθηκαν διάφορες χρήσιμες προτάσεις. Δυστυχώς, όμως, δεν επιτεύχθηκε η αναμενόμενη πρόοδος που θα οδηγούσε σε διαρθρωτική βελτίωση στο δημοσιονομικό έλλειμμα. Μπήκαμε στη διαδικασία επιτήρησης υπερβολικού ελλείμματος της ΕΕ και, σύμφωνα με την πρόσφατη σχετική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Κύπρος αν και παρουσιάζει κάποια βραχυπρόθεσμη βελτίωση εντούτοις δεν έχει ακόμα προτείνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δημοσιονομικής εξυγίανσης βασισμένο στον περιορισμό των δαπανών όπως είχε υποδείξει το Συμβούλιο ECOFIN. Ακόμα χειρότερα, μπήκαμε σε μια τροχιά υποβάθμισης από τους διεθνείς οργανισμούς αξιολόγησης, με όλους τους συνεπακόλουθους κινδύνους και αρνητικές επιπτώσεις για την οικονομία μας.
Τι να κάνουμε: Θα πρέπει να γίνουν σημαντικά βήματα μέσα στους επόμενους δύο μήνες για να αποτραπούν ή τουλάχιστον να περιοριστούν περαιτέρω υποβαθμίσεις της κυπριακής οικονομίας. Πρώτον, θα πρέπει να αρχίσει άμεσα η υλοποίηση των μέτρων περιορισμού των δαπανών για τα οποία δεσμεύθηκε η Κυβέρνηση κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισμού για το 2011. Επισημαίνω, ιδιαίτερα, τον περιορισμό του κρατικού μισθολογίου, συμπεριλαμβανομένης και της μείωσης του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων κατά χίλια άτομα τον χρόνο, και τη μη κατάθεση συμπληρωματικών προϋπολογισμών. Τουλάχιστον οι στόχοι που τέθηκαν στους προϋπολογισμούς του 2011 πρέπει να επιτευχθούν. Δεύτερον, θα πρέπει να γίνουν έστω κάποια πρώτα συγκεκριμένα βήματα στα μεγάλα διαρθρωτικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο τόπος, όπως για παράδειγμα το συνταξιοδοτικό. Με αυτόν τον τρόπο θα δώσουμε το μήνυμα στις αγορές ότι, παρόλο που πρόκειται για χρόνια και δύσκολα προβλήματα, υπάρχει η αναγκαία συλλογική βούληση για οριστική επίλυσή τους μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, αρχίζοντας όμως από σήμερα.
Κλείνοντας, επαναλαμβάνω ότι επείγει η άμεση αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος που είχαμε επισημάνει στην προηγούμενή μας συνάντηση τον Νοέμβριο του 2009. Έχουμε χάσει πολύτιμο χρόνο. Σίγουρα, το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε τώρα είναι μεγαλύτερο. Όμως, έστω και τώρα, έχουμε την ευκαιρία και την υποχρέωση να αποφύγουμε τα χειρότερα. Για να πετύχουμε τον εθνικό αυτό στόχο και να διασφαλίσουμε βιώσιμη μεγέθυνση της οικονομίας τις επόμενες δεκαετίες απαιτείται η συμβολή όλων των πολιτικών, κοινωνικών και οικονομικών φορέων του τόπου. Όπως και στο παρελθόν, η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου είναι έτοιμη να συμβάλει με την τεχνογνωσία της προς τον στόχο αυτό.
